18 වංගුව

              18 වංගුව මධ්‍යම පළාතට අයත් මිනිසාගේ අපූර්ව නිර්මාණයකි. වර්තමානයේ දැකි හැකි එහි ප‍්‍රතිසංස්කරණ කටයුතුවලට පෙර එය නුවර - මහියංගනය අතර පිහිටි ඉතා දුෂ්කර මාර්ගයක් විය. අතීතයේ වාහනවලින් ඒ හරහා ආ ගිය බොහෝ අයගේ ජීවිත පවා අනතුරුදායක බව බිහිසුණු හැගීම්වලින් පෙළෙන තරම් මෙම මාර්ගය ඉතා දුෂ්කර විය. මා කුඩා අවධියේ දඹානට චාරිකාවක් ගොස් නැවත පැමිණියේ 18 වංගුව හරහා ය. එකල එම මාර්ගය අවට දක්නට පැවතියේ කැළැවකි. බස් රථය එක වංගුවවලින් හැරවීම සදහා රියදුරාට ඉමහත් ප‍්‍රයත්නයක් දරන්නට සිදු විය. නුදුරුදු රියදුරෙකුට එම මාර්ගය තරණය කිරීම අසීරු කරතව්‍යයක් විය. නමුත් වර්තමානයේ 18 වංගුව ප‍්‍රතිසංසකරණය කිරීමෙන් අනතුරුව ඉතා පහසු මාර්ගයක් බවට පත් වී ඇත. ඊට පෙර පැවතියේ එක් මංතීරුවක් වුව ද වර්තමානයේ එය මංතීරු 2කින් සමන්විත ඉතා පළල් මාර්ගයකි.

                         18 වංගුව පිළිබද කතා බොහොමයක් අසන්නට ලැබේ. යුරෝපීය ජාතිකයන් ලංකාව ආක‍්‍රමණය කළ පසු ඔවුන් ප‍්‍රධාන වශයෙන් මධ්‍යම කදුකරය ආශ‍්‍රිතව වතු වගාව ආරම්භ කරන ලදී. මෙහිදී ඔවුන්ගේ නිෂ්පාදන ද‍්‍රව්‍ය කොළඹට ගෙන යාමටත් ඔවුන්ට එරෙහිව ආ කැරළි මර්දනය කිරීම සදහාත් විවිධ පැතිවලින් මාර්ග සකස් කරන ලදි. වර්තමානයේ උබුදුම්බර ප‍්‍රදේශය හුන්නස්ගිරිය අවට තිබූ තේ  වතුවලට හා එනසාල් වතුවලට 1850 අවධියේ පමණ මාර්ග සකස්කරන්නට ඇති බවට එක් මතයකි. 

            ඒ පිළිබදව පැවති තවත් මතයක් වන්නේ මෙම මාර්ගය සකස් කිරීමට පෙර  උඩදුම්බර ගම්ප‍්‍රධානීන් සිව්දෙනෙක් ලෙස නම්කොට සිටි ගම්පහ බස්නාහිර කෝරලේ, ගම්පහ නැගෙනහිර කෝරලේ, ගන්දෙක කෝරලේ, කන්ද පහළ කෝරලේ යන කෝරලේලා හතර දෙනා කැඳවා රැස්වීමක් පවත්වා  අනතුරුව  හුන්නස්ගිරි කපොල්ලේ සිට උඩදුම්බර, වංගු දහ අට දක්වා මාර්ගය සැලසුම් කර ඇති බවයි.

             එම අවධීයේ  ගම්වාසීන්ගේ බඩු බාහිරාදිය  බොහෝ දුරකට ගෙන ගොස් ඇත්තේ කරෙන් සහ  තවලම් භාවිත කිරීමෙන් බව කියැවේ. ඒ තවලම්වලින් බඩු භාණ්ඩ රැගෙන යාමේදී තවලම් නතර කර විඩාව නිවාගැනීමටත්, ගොනුන්ට :තවලම් වලට ආහාර සැපයීම සඳහා නතර කළ තැන් තවලම්තැන්න, තවලම්පොළ වැනි නම් වලින් පසු කාලීනව හැඳින්වෙන්නට පටන් ගත් බවත් මතයකි. අනතුරුව කෙසේ හෝ  කඳු ගැට යා කරමින් හුන්නස්ගිරි කපොල්ලේ සිට වංගු දහ අට මාර්ගය සකස් කිරීමට පියවර ගෙන ඇත.

              වංගු 18 මාර්ගය උඩදුම්බර, නිසරුව, කෝවිල්මඩ, තවලන්තැන්න, තැම්මිටියාන, තිස්පන දක්වාත් එතනින් පසු වංගු දහඅට මාර්ගය ආරම්භ වේ. හසලක උඩුදහවෙ, පාමුල දක්වා පාර කැපී ඇත. හසලක උඩුදහවෙල පාමුල, පල්ලේවත්තල වේරගම, වේරගංතොටට පැමිණ මහවැලි ගඟ තරණය කර  මහියංගණයට යාමට මාර්ගය සකස් කර ඇත.

              මුල් කාලයේ මෙම මාර්ගයේ එක බසයයි ධාවනය වී ඇත. ඒ උදෑසන මේල් ලියුම්  රැගෙන එන බසය විය. උදේ පැමිණ ආපසු සවසට නුවර බලා ධාවනය වී ඇත. එම බසය ඉතා සෙමෙන් ධාවනය කළ බව කියැවේ. එසේම එකම වංගුව පස්හය වතාවක් රිවෙස් කිරීමෙන් අනතුරුව වංගුවලින් හරවා ගත් බව ද කියැවේ. එකල  18 වංගුවේ ගමනාගමනය එතරම් දුෂ්කර එකක් විය.

           වර්තමානය වන විට මෙම වංගු 18 ඉතා පුලුල්ව සහ පහසුවෙන් තරණය කළ හැකි ආකාරයට නිම කර තිබේ. එමෙන්ම එහි කොන්ක‍්‍රීට් බිත්ති අලංකාර සිතුවම්වලින් ද හැඩ ගන්වා ඇත. මහියංගනය සිට මහනුවරට රථ වාහන ගමන් කිරීමට මීට පෙර පැය 4ක් පමණ ගත වුවත් ප‍්‍රතිසංස්කරණය කිරීමෙන් පසු පැය එක හමාරක් වැනි කෙටි කාලයකින් එම දුර ප‍්‍රමාණයට ගත වූ කාලය අඩු කර ගැනීමට හැකි වී තිබේ.අද ඒ හරහා ගමන් කරන විට පහළින් දැකිය හැක්කේ මනස්කාන්ත දර්ශනයකි.

                                                   
                                                                        - මුතූ ඩිලානි -