මයිකල්ඇන්ජිලෝ ඇන්ටෝනි

                 ඇන්ටෝනියෝනි උපත ලද්දේ ඉතාලියේ උතුරු පෙදෙසෙහි වූ ෙෆරාරා එමිලියා රොමැග්නා ප්‍රදේශයේ සමෘද්ධිමත් ඉඩම් හිමි පවුලකය. ඔහු එලිසබෙත් සහ ඉස්මෙලා ඇන්ටෝනියෝනියෝ දෙපළගේ පුතා විය. මයිකලාන්ජිලෝ ඇන්ටෝනියෝනි 27වන වියේ දී මිය ගියේ ය. එනම් 2007 වසරේ ජූලි 37වන දා ය. ඔහු මිය ගියේ ඉතාලියේ රෝම නගරයේ දී ය. චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂක වරයෙකි. තිර රචකයෙකි. සංස්කරණ ශිල්පියෙකි. එමෙන්ම කෙටිකතා රචනය ද සිදු කරන ලදි. ඔහුගේ භාර්යාව එන්රිකා ඇන්ටෝනියෝනි ය. 1986-2007. ඔහුගේ ජීවිතයේ ක්‍රියාකාරී කාල සීමාව වන්නේ 1942-2004 ය. ඉතාලි චිත්‍රපට විචාරකයෙකු වන ඇල්ඩෝ ටාසන් නමැත්තාට මයිකලාන්ජිලෝ ඔහු පිළිබඳ කළ අදහස් මෙසේ ය. ‘මගේ ළමා කාලය ඉතාම විනෝදජනක එකක් විය. මගේ මව අවංක බුද්ධිමත් කාන්තාවකි. මගේ පියාත් හොඳ පුද්ගලයෙකි. කම්කරු පන්තියේ ඉපදුනු, මහන්සියෙන් ක්‍රියාකාරීව වැඩ කර සැපපහසු ජීවිතයක් ලබා ගෙන සාර්ථක වූ පුද්ගලයෙකි. මගේ දෙමාපියන් මට අවශ්‍ය ඕනෑම දෙයක් කිරීමට නිදහස ලබා දුන්නා. මගේ සහෝදරයා සමඟ අපි යහළුවන් ද එක්ව බොහෝ වේලාවක් යන තෙක් පිටත විනෝද වුණා. පුදුමයකට මෙන් අපේ මිතුරන් ද නිර්ධන පන්තියේ දුප්පත් අය විය. එකල ඇඳුම්වලින් දුප්පත්කම හඳුනාගත හැකි විය’ යනුවෙනි.

            

                  කුඩා කළ සිට ඇන්ටෝනියෝනි චිත්‍ර ඇඳීමට සහ සංගීතය ප්‍රිය කළේ ය. ඔහුට වයස අවුරුදු 9යේ දී පැවති ප්‍රසංගයකදී තම වයසට වඩා වැඩි දක්ෂකම් පෙන්වී ය. සිනමාව සොයා ගැනීමත් සමඟ ඔහු සිය වයලින් වාදනය අත්හැර දැමී ය. චිත්‍ර ඇඳීමට යාව ජීව ලැදිකමක් දැක්වී ය. ඔහු කැමතිම ක්‍රීඩාවලින් එකක් වූයේ නගර සැලසුම්කරණයයි. ඔහු ගෘහනිර්මාණ ශිල්පය නොදන්නවා වුවත් වීදි සහ ගොඩනැගිලි ආකෘති නිර්මාණය කළේ ය. ඔහු වයස එකොළහේ දී පමණ චිත්‍රපටනලට ඇලුම් කළේ ය.

                     බොලොග්නා විශ්ව විද්‍යාලයේ ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳ උපාධියක් ඔහු ලබා ගනී.1935 දී ඔහු ‘Corriere Padano’නමැති දේශීය පුවත්පතට චිත්‍රපට පත්‍ර කලාවේදියෙක් ලෙස ලිව්වේ ය.

                 1940දී ඇන්ටෝනියෝනි රෝමයට ගිය අතර ‘විටෝරියෝ මුසෝලිනී’ නමැති ධනවාදී ඒකාධිපති චිත්‍රපට සගරාවේ සංස්කාරකවරයෙක් ලෙස සේවය කළේ ය. මාස කීපයකට පසු ඔහු රැකියාවෙන් ඉවත් විය. පසුව ඔහු ‘සෙන්ට්‍රො ස්පෙරිමනටෙල් සිනෙමැටෝග්‍රැෆි’හි චිත්‍රපට තාක්ෂණය ඉගෙන ගැනීමට අවතීර්ණ විය. ඊට මාස තුනකට පසු ඔහු හමුදාවට කෙටුම්පත් සැපයූ අතර යුධ සමය තුළද සහභාගීත්වය ලබා දුන්නේ ය.

ඇන්ටෝනියෝනි 2007 වසරේ ජූලි 30 රෝමයේ දී  94වන වියේ දී මිය ගිය අතර එදිනම ඉන්ග්මාන් බර්ග්මාන් චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂකවරයාද මිය ගියේ ය. ඔහුව රජයෙන් රෝමයේ නගර සභාවේ තැන්පත් කළ අතර එය ඔහුගේ විශාල කළු සුදු චිත්‍රපට පෙන්වනු ලැබූ සථානයක් ද විය. 2007 අගෝස්තු 2වන දින ඔහු ඔහුගේ නිවස ආසන්නයේ නගරය වන ෆෙරාහි ආදාහනය කරනු ලැබී ය.

               චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂණයට පෙර 1942දී ඇන්ටෝනියෝනි ‘අ පිලොට් රිටර්න්ස්’ සහ රොබටෝ රොසෙලිනී රචනා කළ අතර ‘Enrico Fulchi gnoni’හි සහායකයකු ලෙස සේවය කළේ ය. 1943දී ඔහු ප්‍රංශයට ලිය අතර ‘මාර්ෂල් කාන්හි ලස් විසිටර්ස් ඩියු සයර් හි’ සහාය දැක වූ අතර 1943දී ම ‘පෝ නිම්නයේ’දුප්පත් ගොවියෙතකු පිළිබඳ කතාවක් ‘ජෙන්ට් ඩෙල් පෝ’ලෙස කෙටි චිත්‍රපටයක් ආරම්භ කළේ ය. නිදහසින් පසු 1947දී කළ ‘රිපබ්ලික් ඔෆ් සැලෝ’ චිත්‍රපටයද කළේ ය. මෙම චිත්‍රපට “Neorealist”ගණයට අයත් ය.

            

                        1955දී ‘Le Amich’ චිත්‍රපටය මගින් ඇනටෝනියෝනි පොදු සම්මතයේ එන කතා වස්තුන්ට වඩා රැඩිකල්වාදී නව ආරක් අත්හදා බැලී ය. ඔහු වැදගත් සිදුවීම් ඉතා හොඳින් කණ්ඩනය කරමින් දිගු දර්ශන භාවිත කරමින් ඔහුටම ආවේනික චිත්‍රපට කලාවක් හැඩගස්වා ගත්තේ ය. ඔහුගේ ප්‍රථම අනතර්ජාතික සාර්ථකත්වය ලබාගත් චිත්‍රපටය වන්නේ “L’Ventura”(1960) චිත්‍රපටයයි. කාන්ස් සිනමා උළෙලේ දීත්, ලෝකයේ සියලුම සිනමා ගෘහයන් තුළත් එම චිත්‍රපටය ජනප්‍රිය විය.“La notte”(1961),“Jeanne Moreau”සහ“ L’Eclisse”නමැති චිත්‍රපට තුන පොදු තුන් ඈදුතු යුග කෙරෙහි සිත යොමු කරවයි. ඒවා ශෛලිගත වූ අනුරූප නිසාත් නවීන ලෝකයේ මිනිසා කෙරෙහි සිත කළකිරවන සුළු ස්වභාවය නිසාත් ය.“La notte”නමැති චිත්‍රපටය බර්ලින්හි පැවති අන්තර්ජාතික චිත්‍රපට සම්මාන ප්‍රදානෝත්සවයේ දී “ගෝල්ඩන් බියර්” සම්මානය දිනා ගත්තේ ය. ඔහුගේ පළමු වර්ණ විත්‍රපටය වන “රතු කානතාරය”(1964)චිත්‍රපටය ඒකාකාර වූ විෂයයන්ගෙන් හා බොහෝ වේලාවට තුන ඈදුතු චිත්‍රපටයක් සේ සැලකේ. මෙම සියලු චිත්‍රපටවල තරුව “මොනිකා විව්ටි”ය.

          නිෂ්පාදක “කාලෝපොන්ට්” සමග  ඇනටෝනියෝනි ගිවිසුමකට අත්සන් තැබීය. එනම් මෙම චිත්‍රපට තුන “mgm” ලෙස ඉංග්‍රීසියෙන් නිකුත් කිරීම සඳහා ය. පළමු එක,“බ්ලෝව් අප්”(1966),“ස්වින්ගින්ග් ලන්ඩන්” ලෙස ඉංග්‍රීසියට හැර වූ චිත්‍රපටය අන්තර්ජාතික වශයෙන් වඩාත් සාර්ථකත්වයට පත් විය. මෙහි තිර රචනය “ද ඩෙවිල්ස් ඩ්රූල්” කතාන්දරය මූලික කරගෙන රචනා කර ඇත්තේ ආජන්ටිනා ජාතික “ජූලියෝ කෝ(ර්)ට්සාර්”ය. එය ප්‍රේක්ෂක ජනතාව අතර සාර්ථක මෙන්ම ජනප්‍රිය වූවා මෙන්ම එහි ලිංගික දර්ශන සැකයක් උපදවීමට හේතු නොවූවා මෙන්ම කාලෝචිත චිත්‍රපටයක් විය. එය “ඩේවිඩ් හෙමින්ග්ස් ”සහ “වැනීසා රිග්‍රේව්”තරු බවට පත් කළේ ය. දෙවන චිත්‍රපටය වූයේ “Zabriski Point”(1970)ප්‍රතිසංසකෘතික තේමාවක් යටතේ ඇමරිකාවේ පෙන්වීමට සුදුසු ලෙස කළ පළමු චිත්‍රපටය විය. “පින්ක් ෆලොයිඩ්”(චිත්‍රපටය වෙනුවෙන් සංගීතය රචනා කළ)මෙම චිත්‍රපටය සඳහා ශබ්ද පටය කරනු ලැබීය. කෙසේවෙතත් එහි නිදහස් විවේචනාත්මක හා වාණිජ ආපදා විය. දෙවැනි චිත්‍රපටය “ද පැසෙන්ජර්”(1975),“ජැක් නිකල්සන් ”සහ “මාරියා ඒනයිබර් ” රංගනය කළ ද එහි දුර්වලතා ද පැවතියත් ප්‍රශංසා ලබා බොක්ස් ඔෆිස් වාර්තාද ලැබීය. එය වසර ගණනාවක් ප්‍රචාරණය වුව ද,2005 වසරේ ඔක්තෝබර් මස ප්‍රචාරය සීමිත වුව ද ඉන් අනතුරුව DVD ලෙස නිකුත් කර ඇත.

                     1972 දී “Zabriskie Point” සහ “ද පැසෙන්ජර්” අතර කාලයේ චීන මහජන ජනරජයේ මහජන ආන්ඩුව ඇන්ටෝනියෝනිට එම රටේ සංචාරය කිරීමට ආරාධනා කරන ලදි. ඔහු“Chung kuo, Cina”නමැති වාර්තාගත චිත්‍රපටය කළ අතර එය ප්‍රතිචීන බලධාරීන් සහ ප්‍රති කොමියුනිස්ට්වාදීන් හෙළා දකින ලදි. මෙම වාර්තා චිත්‍රපටය 2004 නොවැම්බර් 25දින බීජිං අගනුවර මහජන ශාලාවේ දී චීනයේ පළමුවරට ප්‍රදර්ශනය කළ අතර එම බීජිං ඇකඩමි චිත්‍රපට උළෙලේ දී මයිකල් ඇන්ජිලෝ ඇන්ටෝනියෝනිට ගෞරවය හිමි විය.

           ඇන්ටෝනියෝනිගේ දිගම වෘත්තාන්ත චිත්‍රපටය වන්නේ “ක්‍රොනකා ඩියන් අමෝ(ර්)”නම් මධ්‍යම පාන්තිකයන් පිළිබඳ චිත්‍රපටයකි.(1950)අනතුරුව කළ අනෙක් චිත්‍රපට මාලාව වන්නේ “The Vanquished”(1952)තුන් කට්ටුව පිළිබඳ කතාව ප්‍රංශය,ඉතාලිය,එංගලන්තය වැනි රටවල ප්‍රචලිත කරන ලදි.යෞවනයන්ගේ අපචාර පිළිබඳව “La Signora sense comelie”නමැති චිත්‍රපටයෙන් තරුණ චිත්‍රපට නිළියක හා ඇගේ කීර්තිය ඇදවැටීම පිළිබඳව ගොඩ නැගුවේ ය.1955දී“Le Amiche”හෙවත් ද ගර්ල් ෆ්‍රෙන්ඩ් චිත්‍රපටය මධ්‍යම පාන්තික කතාවක් පිළිබඳව චිත්‍රපටයට නැගුවේ ය. 1957දී “”Il Grido හෙවත් “උද්ඝෝෂණය” නමැති චිත්‍රපටය වැඩකිරීම අතහැර දැමීම පිළිබඳ,කර්මාන්තශාලා සේවකයකු සහ ඔහුගේ දියණිය පිළිබඳ කතාවකි. මෙම සියලු කතාවන් සමාජය කළකිරවන සුළු ඒවා පිළිබඳව ය.

            

                1980 වසරේ දී “Il mistero di Oberwald” චිත්‍රපටය නිර්මාණය කර,වීඩියෝ පටිගත කිරීම්වල සහ වර්ණවල,ඉලේක්ට්‍රොනික ප්‍රතික්‍රියා පිළිබඳ අත්හදා බැලීමකින් පසු නැවත වරක් “මොනිකා විට්වි”මාරු කිරීම සිදු විය.“Jean Cocteau” නාට්‍ය පාදක කරගෙන “L’ Aigle a’deux tetes”(හිස් දෙකක් සහිත රාජාලියා) චිත්‍රපටය නිර්මාණය විය.

            ඉතාලියේ රූගත කළ “කාන්තාව හදුනා ගැනීම”(1982) හෙවත් “Identification of a woman” චිත්‍රපටය ඔහුගේ ඉතාලි ත්‍රිත්ත්වය වන ආවර්තනික විෂයයන් සමග වැඩි කළක් කටයුතු කළේ ය. 1985 දී ඇන්ටෝනියෝනිට අර්ධ වශයෙන් අංශභාගය වැළදුන අතර කතා කිරීමට නොහැකිව කෘරතර අංශභාගයෙන් දුක් වින්දේ ය. “වලාකුළු ”(1985) චිත්‍රපටය සමගින් චිත්‍රපට නිර්මාණය නැවත පවත්වාගෙන ගිය අතර,ඉන් ඔබ්බට ගොස් දිගින් දිගටම  ඇන්ටෝනියෝනි “විම් වෙන්ඩර්ස්” පැහැදිල් කර ඇති පරිදි සංස්කරණයේ දී අන්තර් නාට්‍ය,රූගත සියලුම දර්ශන ප්‍රතික්ෂේප කර සංසකරණය සිදු කළේ ය. ඔවුන් වෙනිස් චිත්‍රපට උළෙලේ දී ලැබුණු “Fipresci”මුදල් ත්‍යාගය බෙදා ගත්තේ ය.

          1994දී “සිනමා දෘශ්‍ය නිරූපකයින්ගේ ප්‍රදානියා ලෙස ඔහු අගයමින්”,“ජැක් නිකල්සන්” විසින් ඔහුට නිල කාලයට පසුවද සාමවිනිසුරු ඇකඩමි සම්මානය ලබා දුන්නේ ය. මාස කීපයකට පසු,එම කුසලානය සොරකම් කර තිබූ හෙයින් නැවත ස්ථාන ගත කළ යුතුව තිබිණ. මීට පෙර ඔහු හොඳම අධ්‍යක්ෂ සහ “බ්ලෝව් අප්” චිත්‍රපටය වෙනුවෙන් ඇකඩමි සම්මාන වෙනුවෙන් නම් කර තිබිණ. ඔහුට වයස 90 ගණන්වල දී “ද ඩේන්ජරස් ත්‍රෙඩ් ඔෆ් තින්ග්ස් ” 2004 අවසන් චිත්‍රපටය කළේ ය.

            කෙටි චිත්‍රපට කතාංගයන් ගීත හා ස්වප්න රූප මගින් රචනා ව්ලාශය කළේ ය.“මයිකලාන්ජිලෝ ඇනටෝනියෝනි” රචනා කළ “Caetano Velose” විසින් ගායනා කරන ලද,එය ශෘංගාරාත්මක බව නිවේදනය කරන ලදි.“The graze of michelangeo” චිත්‍රපටය 2004 දී DVD ලෙස නිකුත් විය.

මොහුගේ විශේෂාංග චිත්‍රපට

• Story of a Love Affair (Cronaca di un amore, 1950)
• I Vinti (The Vanquished, 1952)
• The Lady Without Camelias (La signora senza camelie, 1953)
• Le Amiche (The Girl Friends, 1955)-‘
• Il Grido (The Cry, 1957)
• L'Avventura (The Adventure, 1960)
• La Notte (The Night, 1961)
• L'Eclisse (Eclipse, 1962)
• Red Desert (1964)
• Blowup (1966)
• Zabriskie Point (1970)
• Chung Kuo, Cina (documentary, 1972)
• The Passenger (1975)
• The Mystery of Oberwald (Il mistero di Oberwald, 1981)
• Identification of a Woman (Identificazione di una donna, 1982)
• Beyond the Clouds (Al di là delle nuvole, 1995) 

කෙටි චිත්‍රපට

• Gente del Po (People of the Po Valley, filmed in 1943, released in 1947) 10 minutes
• Oltre l'oblio (1948)
• Roma-Montevideo (1948)
• Lies of love (L'amorosa menzogna, 1949) 10 minutes
• Sette canne, un vestito (Seven Reeds, One Suit, 1949) 10 minutes
• Bomarzo (1949)
• Ragazze in bianco (Girls in White, 1949)
• Superstizione (Superstition, 1949) 9 minutes
• La villa dei mostri (The House of Monsters, 1950) 10 minutes
• La funivia del Faloria (The Funicular of Mount Faloria, 1950) 10 minutes
• When Love Fails (Tentato suicido, episode in L’amore in citta’1953)
• Il provino (episode in The three Faces, I tre volti, 1965)
• Inserto girato a Lisca Bianca (1983) 8 minutes
• Kumbha Mela (1989) 18 minutes
• Roma (Rome, episode in 12 registi per 12 città, for the1990 Fifa World Cup, 1989)
• Noto, Mandorli, Vulcano, Stromboli, Carnevale (Volcanoes and Carnival, 1993) 8 minutes
• Sicilia (1997) 9 minutes
• The Gaze of Michelangelo (Lo sguardo di Michelangelo, 2004) 15 minutes
• The Dangerous Thread of Things (Il filo pericoloso delle cose, episode in Eros, 2004)

                      

                                                                      - මුතූ ඩිලානි -